December 14, 2022
Kunstmatige Intelligentie als kunstenaar - wie is eigenaar?
Met kunstmatige intelligentie (AI) kun je nu in een mum van tijd een schilderij laten maken. Op 14 december 2022 was in het nieuws dat kunstenaars dit diefstal noemen. De AI heeft de kunst immers geleerd van bestaande schilderijen. Hoe zit dat juridisch? En als je met AI een schilderij maakt, wie is dan de eigenaar?
Juristen hebben doorgaans geen goede reputatie als het gaat om nieuwe technologie. Het recht loopt bij nieuwe ontwikkelingen vaak achter de feiten aan. Denk aan de grote techbedrijven. Die groeiden eerst stromachtig, waarna juridisch getouwtrek volgde en daarna voorzichtig de eerste regulering. De Dire Straits zongen er al over in ‘Telegraph Road’:
Then came the lawyers, then came the rules.
Het tempo van de wetgeving is nu eenmaal trager dan dat van innovatie. Het blijft een uitdaging om nieuwe ontwikkelingen tijdig in wettelijke kaders te gieten.
Dat is natuurlijk anders als de AI een werk maakt dat zeer sterk lijkt op een bestaand werk. Dan kan sprake zijn van een auteursrechtschending. De vraag is wie dan aansprakelijk is. Niet de AI, want dat is geen mens of een rechtspersoon. Afhankelijk van de omstandigheden kun je degene die de trainingsdata heeft ingevoerd en/of de gebruiker van de AI aanspreken.
Een lastiger vraag is wie de eigenaar is van de kunst die de AI maakt. Wederom is de eigenaar niet de AI zelf. De Hoge Raad overweegt namelijk dat bij auteursrecht sprake moet zijn van:
een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes, en die aldus voortbrengsel is van de menselijke geest.
Datgene dat de AI maakt is geen resultaat van menselijke arbeid, dus een auteursrecht lijkt helemaal niet mogelijk. Het laatste woord is daar nog niet over gezegd.
Kortom, de ontwikkeling van AI zal juristen nog wel even bezig houden. Vragen over intellectuele eigendom hebben vele kanten en zijn complex. Daarover denk ik graag mee.